Jednym z głównych mechanizmów oddziaływania kortyzolu na organizm jest zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę. Kortyzol działa na receptory steroidowe, które są obecne w wielu tkankach, w tym w mięśniach, wątrobie i tkance tłuszczowej, co może prowadzić do zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę. Kortyzol może także wpływać na gospodarkę węglowodanową przez stymulację glikogenolizy w mięśniach i zwiększenie uwalniania glukozy z wątroby.

W badaniach na zwierzętach stwierdzono, że podwyższone poziomy kortyzolu prowadzą do insulinooporności i zaburzeń metabolicznych, a obniżenie poziomu kortyzolu może poprawić wrażliwość na insulinę . Podobne wyniki uzyskano w badaniach na ludziach, w których stwierdzono związek między podwyższonym poziomem kortyzolu a pogorszeniem wrażliwości na insulinę.

Inne mechanizmy, przez które kortyzol może wpływać na insulinooporność, to m.in. wpływ na syntezę i wydzielanie adipokin, cytokin i innych czynników prozapalnych, które mogą wpływać na insulinowrażliwość tkanek. Kortyzol może również wpływać na aktywność enzymów, takich jak lipazy i kinazy białkowe, co może wpłynąć na gospodarkę lipidową i cukrową.

Podsumowując, kortyzol może wpływać na insulinooporność poprzez różne mechanizmy, w tym zmniejszenie wrażliwości na insulinę, stymulację glikogenolizy i zwiększenie uwalniania glukozy z wątroby, wpływ na syntezę i wydzielanie adipokin, cytokin i innych czynników prozapalnych, a także na aktywność enzymów. Jednak mechanizmy te wymagają dalszych badań w celu pełnego zrozumienia związku między kortyzolem a insulinoopornością.

Źródło:

Rizza RA, Mandarino LJ, Gerich JE. Cortisol-induced insulin resistance in man: impaired suppression of glucose production and stimulation of glucose utilization due to a postreceptor detect of insulin action. J Clin Endocrinol Metab. 1982;54(1):131-138.

Pasieka AM, Rafacho A. Impact of glucocorticoid excess on glucose tolerance: clinical and preclinical evidence. Metabolites. 2021;11(4):243.